استاد طهرانی، سلام و احترام:
سؤال ۱: نفقه زن از چه زمانی بر شوهر واجب میشود؟
پاسخ: بر اساس فقه امامیه و مطابق آیه شریفه «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا أَنفَقُوا»، نفقه از لحظه عقد دائم و تحقق تمکین زن واجب میشود. تمکین شامل تمکین عام و خاص است و بدون آن، استحقاق نفقه ایجاد نمیگردد.
منبع قانونی: ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی ایران – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۲: نفقه شامل چه مواردی است و معیار تعیین آن چیست؟
پاسخ: نفقه شامل خوراک، پوشاک، مسکن و سایر نیازهای متعارف زن متناسب با شأن و وضعیت مالی شوهر است. معیار تعیین نفقه عرف و شأن زن میباشد.
منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۳: آیا زن در صورت نشوز مستحق نفقه است؟
پاسخ: طبق فقه امامیه، نشوز عبارت است از خروج زن از تمکین بدون عذر شرعی. در صورت تحقق نشوز، نفقه زن ساقط میشود، مگر آنکه نشوز با عذر مشروع همراه باشد.
منبع قانونی: ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۴: نفقه معوق چگونه مطالبه میشود؟
پاسخ: نفقه معوقه دینی است بر ذمه شوهر و زن میتواند از طریق دادگاه خانواده یا اجرای احکام مدنی، آن را مطالبه نماید. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۵: آیا نفقه در عقد موقت نیز واجب است؟
پاسخ: بله، در عقد موقت، نفقه شامل خوراک، پوشاک و مسکن است، ولی صرفاً به قدر متعارف و متناسب با مدت عقد تعیین میشود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۶ و ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۶: نفقه زن در ایام عده چگونه تعیین میشود؟
پاسخ: زن در ایام عده پس از طلاق یا فوت شوهر مستحق نفقه است. میزان نفقه بر اساس عرف و شأن زن تعیین میگردد. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با سلام:
سؤال ۷: نقش قاعده لاضرر در الزام شوهر به پرداخت نفقه چیست؟
پاسخ: قاعده لاضرر مانع از آن میشود که ترک نفقه موجب آسیب شدید به زن شود. حتی اگر زن در نشوز باشد، شرایط اضطراری ممکن است الزام شوهر به پرداخت را الزامی کند. منبع قانونی: ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۸: آیا زن میتواند بدون مراجعه به دادگاه، نفقه خود را برداشت کند؟
پاسخ: فقه امامیه در شرایط اضطراری و برای جلوگیری از ضرر، به زن اجازه میدهد از اموال شوهر به میزان نفقه برداشت کند. در حقوق ایران این امر صرفاً از طریق حکم دادگاه مجاز است. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۹: نفقه زن شامل هزینه درمان و آموزش فرزند میشود؟
پاسخ: بهطور معمول نفقه فرزند مستقل از نفقه زن است؛ اما در صورت نیاز فوری و ضرورت معیشت خانواده، فقها گاه اجمالاً اجازه اضافه هزینهها را دادهاند. منبع قانونی: مواد ۱۱۰۷ و ۱۲۰۸ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۱۰: آیا نفقه شامل مسکن دائم است یا مجرد خانهای موقت کافی است؟
پاسخ: نفقه شامل مسکن دائم مطابق عرف و شأن زن است. خانه موقت تنها در صورتی کافی است که با توافق طرفین یا عرف محل مطابق باشد. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش
استاد طهرانی، سلام و احترام:
سؤال ۱۱: آیا نفقه شامل هزینه درمان زن میشود؟
پاسخ: بله، فقهای امامیه معتقدند هزینه درمان زن در موارد ضروری جزء نفقه محسوب میشود. نفقه شامل همه نیازهای متعارف زندگی و حفظ سلامت زن است. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۱۲: آیا نفقه به صورت نقدی واجب است یا میتواند عیناً داده شود؟
پاسخ: نفقه معمولاً به صورت نقدی پرداخت میشود تا زن اختیار مصرف داشته باشد، اما در موارد خاص فقها اجازه دادهاند که در صورت توافق، عین نیازها (مانند خوراک و پوشاک) ارائه شود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۱۳: در صورت فوت شوهر، نفقه زن چگونه پرداخت میشود؟
پاسخ: زن پس از فوت شوهر مستحق نفقه در ایام عده است و این نفقه از ماترک شوهر تأمین میشود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۱۴: نفقه شامل هزینه سفر و تفریح زن میشود؟
پاسخ: صرفاً نیازهای متعارف و ضروری زندگی جزء نفقه است و هزینههای سفر و تفریح جزو نفقه واجب نیست مگر توافق ضمنی یا عرف محل آن را جزء ضروریات بداند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۱۵: آیا زن میتواند در صورت عدم تمکین شوهر از پرداخت نفقه شکایت کند؟
پاسخ: بله، حتی در صورت عدم تمکین، اگر زن عذر مشروع داشته باشد یا در شرایط اضطراری باشد، دادگاه میتواند الزام شوهر به پرداخت نفقه را صادر کند. منبع قانونی: مواد ۱۱۱۱ و ۱۱۲۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۱۶: نفقه شامل پوشاک زن به چه میزان است؟
پاسخ: پوشاک زن باید متناسب با عرف، شأن و وضعیت مالی شوهر باشد. فقها معیار متعارف و عرفی را ملاک تعیین پوشاک قرار دادهاند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با سلام:
سؤال ۱۷: آیا نفقه زن میتواند از طریق مهریه تأمین شود؟
پاسخ: خیر، مهریه جدا از نفقه است. نفقه تعهد مستقل مالی بر عهده شوهر است و پرداخت مهریه جایگزین آن نمیشود مگر توافق طرفین. منبع قانونی: ماده ۱۰۷۸ و ۱۱۰۶ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۱۸: در صورت امتناع شوهر از پرداخت نفقه، دادگاه چه اقداماتی انجام میدهد؟
پاسخ: دادگاه میزان نفقه را تعیین و شوهر را به پرداخت محکوم میکند؛ در صورت ادامه استنکاف، زن میتواند تقاضای طلاق نماید. منبع قانونی: مواد ۱۱۱۱ و ۱۱۲۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۱۹: نفقه زن در عقد موقت چه تفاوتی با عقد دائم دارد؟
پاسخ: در عقد موقت، نفقه شامل نیازهای ضروری و متعارف زن است، ولی محدود به مدت زمان عقد میباشد و معمولاً مشروط بر تمکین زن است. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۶ و ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۲۰: آیا زن میتواند قبل از تحقق تمکین، نفقه دریافت کند؟
پاسخ: در حالت عادی خیر، مگر اینکه عذر مشروع داشته باشد؛ در این صورت نفقه به او تعلق میگیرد. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، سلام و احترام:
سؤال ۲۱: آیا نفقه شامل هزینه درمان بیماریهای غیرمنتظره زن نیز میشود؟
پاسخ: بله، فقهای امامیه معتقدند که نفقه شامل هزینههای ضروری و فوری سلامت زن است، حتی اگر بیماری غیرمنتظره باشد، تا از ورود ضرر جلوگیری شود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۲۲: آیا نفقه زن میتواند بر اساس وضعیت مالی شوهر تغییر کند؟
پاسخ: بله، میزان نفقه با توجه به استطاعت مالی شوهر و شأن زن تعیین میشود و در صورت تغییر وضعیت مالی شوهر، دادگاه میتواند میزان نفقه را تعدیل کند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۲۳: نقش قاعده نفی عسر و حرج در تعیین نفقه چیست؟
پاسخ: این قاعده مانع از آن میشود که الزام شوهر به پرداخت نفقه موجب سختی غیرقابل تحمل برای او شود، در عین حال زن نباید در عسر و حرج قرار گیرد؛ بنابراین میزان نفقه متعادل و عرفی تعیین میشود. منبع قانونی: ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۲۴: آیا زن میتواند نفقه خود را از اموال شوهر قبل از صدور حکم دادگاه برداشت کند؟
پاسخ: بر اساس فقه امامیه در شرایط اضطراری و برای جلوگیری از ضرر، زن میتواند برداشت کند؛ ولی در حقوق ایران این امر مستلزم صدور حکم دادگاه است. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۲۵: آیا نفقه زن شامل هزینه تحصیل فرزند میشود؟
پاسخ: نفقه زن مستقل از نفقه فرزند است، اما در شرایط اضطراری و برای حفظ معیشت خانواده فقها اجازه دادهاند که هزینههای ضروری فرزند از نفقه زن برداشت شود. منبع قانونی: مواد ۱۱۰۷ و ۱۲۰۸ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۲۶: آیا زن میتواند نفقه معوقه گذشته را مطالبه کند؟
پاسخ: بله، نفقه معوقه دین شوهر است و زن میتواند از طریق دادگاه یا اجرای احکام مدنی آن را مطالبه نماید. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با سلام:
سؤال ۲۷: آیا نفقه زن در عقد دائم و موقت یکسان است؟
پاسخ: تفاوت اصلی در مدت و گستره آن است؛ در عقد موقت نفقه محدود به زمان عقد و نیازهای ضروری است، اما در عقد دائم نفقه شامل همه نیازهای متعارف و دائمی میشود.
منبع قانونی: ماده ۱۱۰۶ و ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۲۸: نفقه زن در صورت طلاق قبل از مدت مقرر چگونه است؟
پاسخ: زن در ایام عده مستحق نفقه است و میزان آن با توجه به عرف و شأن زن تعیین میشود؛ این نفقه از سوی شوهر یا ماترک او تأمین میگردد. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۲۹: نقش قاعده احسان در موارد اضطراری نفقه چیست؟
پاسخ: در شرایطی که شوهر از پرداخت نفقه امتناع میکند و زن برای جلوگیری از ضرر اقدام به برداشت از مال شوهر میکند، قاعده احسان عمل زن را مشروع میداند و ضمانی بر او نیست. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۳۰: در صورت امتناع شوهر از پرداخت نفقه، زن چه حقوقی دارد؟
پاسخ: زن میتواند از دادگاه تقاضای تعیین نفقه، اجرای حکم و حتی درخواست طلاق کند. همچنین در فقه امامیه اجازه برداشت از مال شوهر در شرایط اضطراری وجود دارد. منبع قانونی: مواد ۱۱۱۱ و ۱۱۲۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۳۱: آیا نفقه شامل هزینههای خاص مانند درمان ناباروری میشود؟
پاسخ: در فقه امامیه، نفقه شامل درمانهای ضروری برای حفظ سلامتی زن است، اما هزینههای تخصصی و غیرضروری مانند درمان ناباروری معمولاً جزء نفقه واجب نیست مگر توافق طرفین. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۳۲: آیا زن میتواند در صورت تأخیر طولانی نفقه، تقاضای اجبار شوهر کند؟
پاسخ: بله، زن میتواند از دادگاه درخواست صدور حکم الزام شوهر به پرداخت نفقه نماید. این رویه برگرفته از قاعده لاضرر و قاعده الزام در فقه امامیه است. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۳۳: آیا نفقه شامل هزینههای غیرضروری مانند خرید لوازم لوکس میشود؟
پاسخ: خیر، نفقه تنها شامل نیازهای متعارف و ضروری زن است و خرید لوازم لوکس خارج از آن محسوب میشود مگر توافق طرفین. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
سؤال ۳۴: آیا نفقه زن شامل مسکن اجارهای یا خرید خانه است؟
پاسخ: نفقه مسکن شامل مسکن متعارف است؛ اگر عرف محل اجازه اجاره یا مسکن ساده را جزء نفقه بداند کافی است، خرید خانه الزامی نیست مگر توافق طرفین. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۳۵: نفقه زن در صورت بیماری شدید شوهر چگونه تعیین میشود؟
پاسخ: نفقه زن بر اساس استطاعت مالی شوهر تعیین میشود و اگر شوهر بهدلیل بیماری قادر به تأمین کامل نباشد، میزان نفقه متناسب با توان او تعیین میگردد. منبع قانونی: ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۳۶: آیا زن میتواند نفقه خود را به صورت اقساط دریافت کند؟
پاسخ: بله، دادگاه میتواند پرداخت نفقه را به صورت اقساط تعیین کند تا هم حقوق زن رعایت شود و هم شوهر قادر به پرداخت باشد. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۳۷: آیا نفقه زن در شرایط نشوز شوهر واجب است؟
پاسخ: اگر زن عذر مشروع داشته باشد، نفقه واجب است؛ در غیر این صورت، نشوز زن منجر به سقوط نفقه میشود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۳۸: آیا نفقه زن در دوران عقد موقت قبل از شروع رابطه جنسی تعلق میگیرد؟
پاسخ: تنها نیازهای ضروری زن قبل از تمکین، مشمول نفقه است و موارد دیگر بعد از تحقق رابطه محسوب میشود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۶ و ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۳۹: آیا نفقه زن شامل هزینههای پزشکی پیشگیری نیز میشود؟
پاسخ: بله، هزینههای ضروری پزشکی برای حفظ سلامت زن جزء نفقه محسوب میشود و میتواند شامل پیشگیری و درمان فوری باشد. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۴۰: آیا زن میتواند نفقه خود را برای مدت طولانی مطالبه کند؟
پاسخ: بله، نفقه دینی است و زن میتواند نفقه معوقه را تا زمانی که پرداخت نشده، مطالبه نماید. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، سلام و احترام:
سؤال ۴۱: آیا زن میتواند نفقه خود را از درآمد یا اموال شوهر بهطور مستقیم برداشت کند؟
پاسخ: در فقه امامیه، در شرایط اضطراری و برای جلوگیری از ضرر، زن میتواند از اموال شوهر برداشت کند، اما در حقوق ایران این امر تنها با صدور حکم دادگاه امکانپذیر است. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۴۲: آیا نفقه زن شامل هزینههای درمان روانی و روانپزشکی میشود؟
پاسخ: بله، اگر عدم درمان موجب ضرر یا آسیب به زن شود، فقها آن را جزء نفقه ضروری میدانند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۴۳: آیا زن میتواند نفقه خود را قبل از تحقق تمکین دریافت کند؟
پاسخ: تنها در صورتی که عذر شرعی یا ضرورت معیشتی داشته باشد، دادگاه میتواند نفقه قبل از تمکین را تصویب کند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۴۴: آیا زن میتواند در صورت استنکاف شوهر از پرداخت نفقه، درخواست طلاق نماید؟
پاسخ: بله، ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی و فقه امامیه اجازه میدهد در صورت عدم امکان اجرای حکم نفقه، زن به حاکم یا دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق کند. منبع قانونی: ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۴۵: آیا نفقه زن شامل هزینه درمان فرزند نیز میشود؟
پاسخ: خیر، نفقه زن مستقل از نفقه فرزند است. در شرایط اضطراری برای حفظ معیشت خانواده فقها اجازه دادهاند برداشت از نفقه زن صورت گیرد. منبع قانونی: مواد ۱۱۰۷ و ۱۲۰۸ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۴۶: آیا نفقه زن شامل هزینههای تحصیل یا آموزش او میشود؟
پاسخ: بله، اگر تحصیل برای رشد و توانمندسازی زن ضروری باشد، فقها آن را جزء نفقه واجب میدانند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۴۷: آیا در عقد موقت نفقه زن شامل مسکن میشود؟
پاسخ: بله، نفقه شامل مسکن متعارف در طول مدت عقد است و باید مطابق عرف و شأن زن تأمین گردد. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۴۸: آیا نفقه زن شامل هزینههای درمان غیرضروری میشود؟
پاسخ: خیر، نفقه شامل نیازهای ضروری و متعارف زندگی زن است و هزینههای غیرضروری درمانی جزء نفقه واجب محسوب نمیشود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۴۹: آیا زن میتواند در صورت تاخیر طولانی نفقه، مطالبه خسارت نیز کند؟
پاسخ: بله، در فقه امامیه و حقوق ایران زن میتواند نفقه معوقه و خسارت ناشی از تأخیر پرداخت را مطالبه نماید. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۵۰: نقش قاعده لاضرر و تعزیر در الزام شوهر به پرداخت نفقه چیست؟
پاسخ: قاعده لاضرر موجب میشود که نفقه به عنوان وسیله حمایت از زن حفظ شود و قاعده تعزیر در فقه امامیه، استنکاف شوهر از پرداخت نفقه را قابل تعزیر میداند. این اصل در ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده نیز تجلی یافته است. منبع قانونی: ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده – مصوب ۱۳۹۱ ه.ش.
استاد طهرانی، سلام و احترام:
سؤال ۵۱: آیا نفقه زن شامل هزینههای درمان تخصصی مانند جراحی میشود؟
پاسخ: بله، اگر جراحی ضروری و برای حفظ سلامت زن باشد، فقها آن را جزء نفقه واجب میدانند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۵۲: آیا زن میتواند نفقه خود را به صورت یکجا مطالبه کند؟
پاسخ: بله، زن میتواند نفقه حال و معوقه را به صورت یکجا از طریق دادگاه مطالبه نماید.
منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۵۳: آیا نفقه زن در دوران عقد قبل از شروع رابطه جنسی تعلق میگیرد؟
پاسخ: نفقه معمولاً شامل نیازهای ضروری و متعارف زن قبل از تحقق تمکین است و موارد دیگر پس از شروع رابطه محسوب میشود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۶ و ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۵۴: آیا زن میتواند نفقه خود را از اموال غیرمنقول شوهر مطالبه کند؟
پاسخ: بله، در صورت استنکاف شوهر از پرداخت نفقه، دادگاه میتواند نفقه را از اموال غیرمنقول و منقول شوهر تأمین کند. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۵۵: نقش قاعده احسان در تعیین نفقه چیست؟
پاسخ: قاعده احسان اجازه میدهد زن در شرایط اضطراری و برای جلوگیری از ضرر، از اموال شوهر برداشت کند و این عمل مشروع و قانونی است. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۵۶: آیا نفقه شامل هزینههای سفر ضروری زن میشود؟
پاسخ: خیر، سفرهای غیرضروری جزء نفقه واجب نیست؛ نفقه تنها شامل نیازهای ضروری و متعارف زندگی زن است. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
سؤال ۵۷: آیا نفقه شامل خوراک متعارف و مطابق عرف محل زندگی زن است؟
پاسخ: بله، خوراک زن باید مطابق عرف و شأن او تأمین گردد و خوراک غیرمتعارف جزء نفقه واجب نیست. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۵۸: آیا نفقه زن در صورت فوت شوهر از ماترک او پرداخت میشود؟
پاسخ: بله، زن در ایام عده پس از فوت شوهر مستحق نفقه است و میزان آن مطابق عرف و شأن زن تعیین میشود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۵۹: آیا زن میتواند در صورت تأخیر طولانی نفقه، دادخواست فوری بدهد؟
پاسخ: بله، دادگاه میتواند حکم فوری برای پرداخت نفقه صادر کند و این مطابق قاعده لاضرر و قاعده الزام در فقه امامیه است. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۶۰: آیا نفقه شامل هزینههای بهداشت و درمان دوران بارداری زن میشود؟
پاسخ: بله، فقها هزینههای ضروری برای سلامت زن در دوران بارداری را جزء نفقه واجب میدانند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، سلام و احترام:
سؤال ۶۱: آیا نفقه زن شامل هزینههای درمان روانی و مشاوره میشود؟
پاسخ: بله، اگر عدم درمان موجب آسیب یا ضرر به زن شود، فقها آن را جزء نفقه ضروری دانستهاند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۶۲: آیا نفقه زن میتواند بر اساس توان مالی شوهر تغییر کند؟
پاسخ: بله، میزان نفقه با توجه به استطاعت مالی شوهر و شأن زن تعیین میشود و در صورت تغییر وضعیت مالی، دادگاه میتواند آن را تعدیل کند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۶۳: آیا زن میتواند در صورت تأخیر طولانی نفقه، دادخواست فوری بدهد؟
پاسخ: بله، دادگاه میتواند حکم فوری برای پرداخت نفقه صادر کند و این مطابق قاعده لاضرر و قاعده الزام در فقه امامیه است. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۶۴: آیا نفقه شامل هزینههای تحصیل زن میشود؟
پاسخ: بله، اگر تحصیل برای رشد و توانمندسازی زن ضروری باشد، فقها آن را جزء نفقه واجب دانستهاند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۶۵: آیا زن میتواند نفقه معوقه خود را به صورت یکجا مطالبه کند؟
پاسخ: بله، زن میتواند نفقه حال و معوقه را به صورت یکجا از طریق دادگاه مطالبه نماید.
منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۶۶: آیا نفقه زن شامل هزینههای درمانهای پیشگیرانه میشود؟
پاسخ: بله، هزینههای ضروری برای حفظ سلامت زن، حتی اگر پیشگیرانه باشند، جزء نفقه واجب محسوب میشوند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۶۷: آیا نفقه شامل مسکن دائم یا اجارهای زن میشود؟
پاسخ: نفقه مسکن شامل مسکن متعارف است و خانه اجارهای کافی است مگر توافق طرفین یا عرف محل مستلزم خانه دائم باشد. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۶۸: آیا نفقه زن در عقد موقت محدود به مدت عقد است؟
پاسخ: بله، در عقد موقت، نفقه تنها در طول مدت عقد و برای نیازهای ضروری زن واجب است. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۶ و ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۶۹: نقش قاعده لاضرر در نفقه چیست؟
پاسخ: قاعده لاضرر مانع از آن میشود که ترک نفقه موجب ضرر شدید به زن گردد و دادگاه موظف است میزان نفقه را به نحوی تعیین کند که از ورود ضرر جلوگیری شود. منبع قانونی: ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۷۰: آیا زن میتواند نفقه خود را از درآمدهای غیرمنقول شوهر دریافت کند؟
پاسخ: بله، در صورت امتناع شوهر از پرداخت نفقه، دادگاه میتواند نفقه را از اموال منقول و غیرمنقول او تأمین نماید. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، سلام و احترام:
سؤال ۷۱: آیا نفقه زن شامل هزینههای دارو و درمان مزمن میشود؟
پاسخ: بله، فقهای امامیه تأکید دارند که درمانهای ضروری و مستمر برای حفظ سلامت زن جزء نفقه واجب است. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، با سلام:
سؤال ۷۲: آیا زن میتواند نفقه معوقه خود را همراه با خسارت تأخیر مطالبه کند؟
پاسخ: بله، در حقوق ایران و فقه امامیه زن میتواند نفقه معوقه و خسارت ناشی از تأخیر را مطالبه نماید. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۷۳: آیا نفقه شامل هزینههای درمان فرزند نیز میشود؟
پاسخ: خیر، نفقه زن مستقل از نفقه فرزند است، اما در شرایط اضطراری فقها اجازه دادهاند برداشت محدود از نفقه زن برای حفظ معیشت خانواده صورت گیرد. منبع قانونی: مواد ۱۱۰۷ و ۱۲۰۸ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۷۴: آیا نفقه زن در صورت بیماری شدید شوهر کاهش مییابد؟
پاسخ: میزان نفقه بر اساس استطاعت مالی شوهر تعیین میشود؛ اگر توان مالی محدود شود، دادگاه میزان نفقه را متناسب با توان او تعدیل میکند. منبع قانونی: ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۷۵: آیا نفقه زن شامل هزینههای پیشگیری بیماری میشود؟
پاسخ: بله، هزینههای ضروری پیشگیری و حفظ سلامت زن جزء نفقه واجب است. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۷۶: آیا نفقه شامل هزینههای سفر و مسافرت تفریحی زن است؟
پاسخ: خیر، هزینههای غیرضروری مانند سفرهای تفریحی جزء نفقه واجب نیست مگر توافق طرفین یا عرف محل آن را ضروری بداند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۷۷: آیا زن میتواند نفقه خود را به صورت اقساط دریافت کند؟
پاسخ: بله، دادگاه میتواند پرداخت نفقه را به صورت اقساط تعیین کند تا هم حقوق زن حفظ شود و هم امکان پرداخت برای شوهر فراهم باشد. منبع قانونی: ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
حقوقدان محترم، سلام:
سؤال ۷۸: آیا نفقه زن شامل پوشاک متعارف و متناسب با شأن زن است؟
پاسخ: بله، پوشاک زن باید مطابق عرف و شأن او باشد و پوشاک غیرمتعارف جزء نفقه واجب محسوب نمیشود. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
جناب آقای دکتر طهرانی، عرض ادب:
سؤال ۷۹: آیا نفقه زن در عقد موقت محدود به نیازهای ضروری است؟
پاسخ: بله، نفقه در عقد موقت تنها شامل نیازهای ضروری زن و مدت زمان عقد است. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۶ و ۱۱۰۷ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
استاد طهرانی، با احترام:
سؤال ۸۰: آیا زن میتواند نفقه خود را قبل از تحقق تمکین مطالبه کند؟
پاسخ: تنها در صورت عذر شرعی یا ضرورت معیشتی، دادگاه میتواند نفقه قبل از تمکین را تصویب کند. منبع قانونی: ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی – مصوب ۱۳۰۷ ه.ش.
سوال 81: با سلام آقای دکتر طهرانی، اگه شوهرم بگه پول ندارم، نفقه به من تعلق میگیره یا نه؟
پاسخ: مطابق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، پرداخت نفقه تکلیف شوهر است و به وضعیت مالی او بستگی ندارد. بنابراین حتی اگر شوهر مدعی بیپولی باشد، این موضوع باعث سقوط نفقه نمیشود و دادگاه او را ملزم به پرداخت میکند.
سوال 82: جناب استاد طهرانی، نفقه زن تو عقد دائم و موقت چه فرقی داره؟
پاسخ: در عقد دائم، نفقه حتماً بر عهده شوهر است. اما در عقد موقت (ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی)، زن فقط وقتی نفقه دارد که شرط نفقه در عقد ذکر شود یا عقد مبنی بر نفقه باشد. در غیر این صورت نفقهای تعلق نمیگیرد.
سوال 83: با احترام دکتر طهرانی، اگه زن کار کنه و درآمد داشته باشه، شوهر میتونه نفقه نده؟
پاسخ: اشتغال زن مانع نفقه نیست. مگر اینکه شغل زن بدون اجازه شوهر باشد و با مصالح خانوادگی منافات داشته و موجب نشوز شود (مواد ۱۱۰۸ و ۱۱۱۷ قانون مدنی). در حالت عادی، اشتغال تأثیری در نفقه ندارد.
سوال84: حقوقدان محترم، برای گرفتن نفقه گذشته باید چیکار کنم؟ شکایت کیفری یا حقوقی؟
پاسخ: زن میتواند: دادخواست مطالبه نفقه معوقه (حقوقی) بدهد. همچنین شکایت ترک انفاق (کیفری) مطرح کند.نفقه گذشته فقط با دادخواست حقوقی قابل مطالبه است و شکایت کیفری صرفاً ضمانت اجرا دارد (حبس طبق ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده).
سوال85: آقای دکتر طهرانی، اگه شوهر خونه مناسب تهیه نکنه، زن ناشزه حساب میشه؟
پاسخ: خیر. طبق ماده ۱۱۰۵ و ۱۱۱۴ قانون مدنی، زن حق دارد در منزل متناسب با شأن خود زندگی کند. اگر شوهر منزل مناسب تهیه نکند، زن میتواند تمکین نکند و این نشوز محسوب نمیشود.
سوال86: با سلام، نفقه جاری رو دادگاه چقد زود تعیین میکنه؟ روندش خیلی طول میکشه؟
پاسخ: معمولاً تعیین نفقه جاری ظرف ۱۰ تا ۳۰ روز با نظر کارشناس رسمی انجام میشود. این موضوع بستگی به ازدحام دادگاه و زمان کارشناسی دارد.
سوال87: استاد طهرانی، میخواستم بدونم نفقه شامل هزینه رفتوآمد هم میشه یا نه؟
پاسخ: اگر هزینه رفتوآمد نیاز متعارف زن باشد (مانند رفتوآمد درمانی یا شغلی با اجازه شوهر)، در دایره نفقه قرار میگیرد. ملاک ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی است.
سوال88: با احترام دکتر طهرانی، اگه شوهرم منو از خونه بیرون کرده باشه، باز هم نفقه دارم؟
پاسخ: بله. چون عدم تمکین ناشی از رفتار شوهر است، زن ناشزه محسوب نمیشود و حق نفقه پابرجاست.
سوال89: حقوقدان محترم، نفقه زن باردار بعد از طلاق چطوری حساب میشه؟
پاسخ: در طلاق بائن زن نفقه ندارد، اما اگر زن باردار باشد، طبق ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی، نفقه تا زمان وضع حمل بر عهده شوهر است.
سوال90: آقای دکتر طهرانی، نفقه تو دوران عقد که هنوز نرفتیم سر زندگی، تعلق میگیره؟
پاسخ: بله، اگر زن آمادگی تمکین داشته باشد و بدون دلیل موجه تمکین را ترک نکند، نفقه بر عهده شوهر است.
سوال91: با سلام استاد طهرانی، برای اثبات تمکین چه مدارکی لازمه؟
پاسخ: اظهارنامه تمکین، شهادت شهود، گزارش کلانتری، تحقیقات محلی، سند اجاره منزل توسط مرد، دادگاه با مجموع ادله حکم صادر میکند.
سوال92: دکتر طهرانی، نفقه دختر تا چه سنی باید پرداخت بشه؟
پاسخ: تا زمانی که توانایی مالی مستقل نداشته باشد. برای دختر شرط سنی وجود ندارد (ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی).
سوال93: با احترام، اگه زن بخواد خونه مستقل داشته باشه، شوهر موظفه تأمین کنه؟
پاسخ: اگر بودن در کنار خانواده شوهر باعث آزار زن شود، طبق ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی زن میتواند مسکن جدا بخواهد و نفقه همچنان برقرار است.
سوال94: حقوقدان محترم، ترک انفاق چه مجازاتی داره؟
پاسخ: مطابق ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده، مجازات ترک انفاق: ۳ ماه و یک روز تا ۵ ماه حبس است.
سوال95: آقای دکتر طهرانی، نفقه همسر دوم چطور تعیین میشه؟
پاسخ: برای هر همسر بهصورت مستقل تعیین میشود و ملاک ماده ۱۱۰۷ است. توان مالی مرد تأثیری در سقوط نفقه ندارد.
سوال96: با سلام، اگه شوهر رفتار بد داشته باشه و زن نتونه بمونه، باز هم نشوز حساب میشه؟
پاسخ: اگر زن خوف ضرر جانی، مالی یا شرافتی داشته باشد، ترک منزل نشوز نیست (ماده ۱۱۱۵).
سوال97: استاد طهرانی، نفقه بچهها بر عهده مادر هم هست یا فقط پدر؟
پاسخ: تا زمانی که پدر توانایی مالی دارد، نفقه با اوست (ماده ۱۱۹۹). مادر فقط در صورت اعسار پدر مکلف میشود.
سوال98: با احترام دکتر، نفقه زن شاغل وقتی میره مأموریت چی میشه؟
پاسخ: اگر مأموریت با اطلاع یا رضایت شوهر باشد، نفقه برقرار است. اگر بدون اطلاع و موجب نشوز باشد، نفقه قطع میشود.
سوال99: حقوقدان محترم، چطور میشه نفقه رو افزایش داد؟
پاسخ: با تقدیم دادخواست تعدیل نفقه به دلیل: تورم، افزایش هزینهها، تغییر سطح زندگی، کارشناس مبلغ جدید تعیین میکند.
سوال100: آقای دکتر طهرانی، زن میتونه نفقهای که نگرفته رو قسطبندی کنه؟
پاسخ: بله. در مرحله اجرای حکم، زن میتواند با شوهر توافق قسطی کند یا شوهر دادخواست اعسار و تقسیط بدهد.
سوال101: با سلام استاد طهرانی، آیا شوهر میتونه بگه چون زن تمکین نکرده نفقه نمیدم؟
پاسخ: اگر زن واقعاً تمکین نکند و دلیل موجه نداشته باشد، نفقه ندارد (ماده ۱۱۰۸). اما تشخیص نشوز با دادگاه است، نه صرف ادعای شوهر.
سوال102: دکتر طهرانی، نفقه تو عقدنامه قابل اسقاط هست یا نه؟
پاسخ: نفقه حال قابل اسقاط است، اما زن نمیتواند نفقه آینده را ساقط کند چون تکلیف قانونی است.
سوال103: با احترام حقوقدان محترم، نفقه زن در صورت مسافرت بدون اجازه شوهر چطوره؟
پاسخ: اگر مسافرت بدون اجازه و غیرضروری باشد، زن ناشزه میشود و نفقه ندارد.
سوال104: آقای دکتر طهرانی، کارشناس نفقه بر چه اساسی مبلغ رو تعیین میکنه؟
پاسخ: بر اساس: سطح زندگی زن، عرف منطقه، قیمت کالا و خدمات، شأن خانوادگی، هزینههای واقعی زندگی
سوال105: با سلام جناب استاد، نفقه زن خارجی با زن ایرانی فرق داره؟
پاسخ: خیر. نفقه تابع قانون مدنی ایران است و تابعیت زن تأثیری ندارد.
سوال106: دکتر طهرانی، اگه شوهر زندانی بشه، تکلیف نفقه چیه؟
پاسخ: زندانی بودن مانع نفقه نیست. زن میتواند از اموال شوهر یا با حکم دادگاه از محل حقوق او نفقه بگیرد.
سوال107: با احترام، چطوری میشه نفقه رو از حساب بانکی شوهر برداشت؟
پاسخ: با حکم قطعی و اجرای احکام، میتوان از طریق انسداد حساب و برداشت قانونی اقدام کرد (ماده ۲ و ۳ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی).
سوال108: حقوقدان محترم، نفقه چقدر زمان میبره تا از طریق اجرای احکام وصول بشه؟
پاسخ: معمولاً بین یک تا سه ماه بسته به وجود یا عدم وجود اموال قابل توقیف.
سوال109: آقای دکتر طهرانی، اگه زن بیماری خاص داشته باشه، نفقه بیشتر میشه؟
پاسخ: بله. هزینه درمان بخشی از نفقه است (ماده ۱۱۰۷). در بیماریهای پرهزینه، نفقه افزایش مییابد.
سوال110: با سلام، آیا مادر میتونه نفقه بچه رو از پدر بهصورت یکجا مطالبه کنه؟
پاسخ: نفقه اصولاً ماهانه تعیین میشود، اما اگر پدر مدتها پرداخت نکرده باشد، مادر میتواند نفقه گذشته را یکجا مطالبه کند.